آموزش پایگاه داده

پایگاه داده ها یکی از دروسی است که دانشجویان رشته کامپیوتر باید در مقطع کارشناسی بگذرانند. در این فرادرس ابتدا مفاهیم اولیه در پایگاه داده تدریس می شود. سپس در فصل دوم مدل رابطه ای و در فصل سوم نمودار ER تدریس می شود. در ادامه جبر رابطه ای و SQL و در انتها وابستگی و نرمال سازی به زبانی بسیار ساده تدریس می شود. از این آموزش می توان جهت آمادگی برای کنکور ارشد نیز استفاده کرد.

سیستم مدیریت پایگاه داده DBMS

با توجه به اهمیت داده ها و اطلاعات در کاربردهای مختلف، سیستم مدیریت پایگاه داده یا (DBMS Data Base Management System) در اکثر برنامه های کاربردی راه یافته است. هدف اصلی DBMS ایجاد روشی جهت ذخیره سازی مجتمع داده با حداقل افزونگی، استفاده اشتراکی توسط کاربران مختلف تحت يک کنترل متمرکز و بازیابی اطلاعات است که ساده و کارآمد باشد.

هدف از این آموزش

هدف از این آموزش آشنایی با مفاهيم و معماری چندسطحی سيستم پايگاه داده و نقش DBMS، معرفی مدل های داده خصوصا مدل رابطه ای و نحوه ترسيم نمودار ER و نرمال سازی پايگاه داده است.

فهرست سرفصل های مطرح شده در این دوره آموزش، در ادامه آمده اند:

• درس یکم: تعاریف اولیه سیستم پایگاه داده
  • تعاریف اولیه سیستم پایگاه داده
    • داده
    • اطلاع
    • تعریف پایگاه داده
    • عناصر تشکیل دهنده محیط پایگاه داده ها
  • داده ها
  • سخت افزار
  • نرم افزار
  • کاربر
  • اجزای معماری پایگاه داده
  • دید مفهومی (ادراکی)
  • دید خارجی
  • دید یا سطح داخلی
  • HL زبان میزبان
  • DSL زبان داده ای فرعی
  • سیستم مدیریت بانک اطلاعاتی
  • مدیر بانک اطلاعاتی DBA
  • ساختار داده ای
  • انواع ساختارهای داده ایی
    • تراکنش
• درس دوم: ساختار داده ای رابطه ای
  • تعریف رابطه
  • خصوصیات رابطه
  • کلید کاندید
    • کلید اصلی
    • کلید فرعی
    • کلید خارجی
    • مثال های متنوع
    • ابر کلید
    • قاعده جامعیت موجودیتی
    • قاعده جامعیت ارجاعی
• درس سوم: مدل ER
  • انواع موجودیت ها
    • انواع صفت ها
    • درجه ارتباط و نوع ارتباط
  • مثال های متنوع
• درس چهارم: جبر رابطه ای
  • عملگرهای گزینش و پرتو
  • عملگرهای اجتماع، اشتراک و تفاضل
  • عملگرهای پیوند (Join)
    • ضرب دکارتی
    • تقسیم (Division)
    • پیوند طبیعی
    • نیم پیوند (Semi join)
    • فراپیوند (Outer join)
  • عملگر درج (Insert)
    • بهنگام سازی داده ها (Update)
    • عملگر حذف (Delete)
  • کامل بودن جبر رابطه ای
  • مثال های متنوع
• درس پنجم: زبان SQL
  • انواع داده ها در SQL
  • اپراتورها در SQL
  • Update
  • Insert
  • Delete
    • SELECT
  • عملگر Like
  • دستورهای Select متداخل
  • Group By و Having در select
  • مثال های متنوع
  • دیدها (View)
• درس ششم: وابستگی تابعی
  • وابستگی تابعی (FD)
  • وابستگی تابعی کامل
  • مجموعه وابستگی بهینه
    • به دست آوردن کلیدهای کاندید
    • مثال های متنوع
    • وابستگی چند مقداری (MVD)
    • وابستگی پیوندی (JD)
• درس هفتم: نرمال تر سازی
  • مفهوم آنومالی
  • سطوح نرمال سازی
  • رابطه ۱NF
  • رابطه ۲NF
  • رابطه ۳NF
  • رابطه BCNF
  • رابطه ۴NF
    • رابطه ۵NF
    • مثال های متنوع

در ادامه لیست کتب انگلیسی و کتب فارسی منتشر شده در این زمینه معرفی شده اند:

• Michael J. Hernandez; Database Design for Mere Mortals: A Hands-On Guide to Relational Database Design; 2013
• Carlos Coronel , Steven Morris; Database Systems: Design, Implementation, & Management; 2014
• سید محمود جعفری؛ پایگاه داده ها؛ ۱۳۸۵
• علیرضا جباری؛ آزمایشگاه پایگاه داده ها، ۱۳۸۹

منبع: faradars.org